Sakarya coğrafi konumu, doğal güzellikleri ve insanıyla ülkemizin eşsiz yerleşim yerlerinden birisidir. Bir yönüyle de göçmen şehridir aynı zamanda. Osmanlı’nın son dönemlerinde bilhassa Balkanlar ve Kafkaslardan gelen göçmen ailelerle şehrimiz daha da zenginleşti, gelişti ve büyüdü.
Gelişime paralel olarak zamanla göçle gelen ailelerde; bireyler arasında kökeni ile ilgili bilgisizlik, sosyo-ekonomik veya farklı sebeplerle aile bireyleri arasında uzaklaşmalar ve sonucunda da aile bütünlüğünde kopmalar meydana geldi.
Göç özelinde birçok araştırma yapıldı; muhakkak daha da yapılacaktır. Şehrimize göçleri konu edinen ve Yusuf Ertuğrul Erdem tarafından kaleme alınan şehir tarihi adına yeni bir kitap okuyucuyla buluşuyor: Kalsbaların İzinde (Hafıza, Dile Gelenler, Gerçekler)
Kitap; Kafkasya’dan sürgünler ile Kafkas halklarından farklılaşarak Abhaz olan, fakat köken itibariyle Sadz/Ciget olan Kalsba sülalesinden ailelerin izinde yaşananları anlatmakta. Farklı kaynaklar ışığındaki bilgi ve belgeler yorumlanmaya ve bunlar arasında muhakeme yapılmaya gayret edildiği göze çarpmakta.
Üç bölümden oluşan kitabın ilk bölümünde XIX. yüzyılda Kafkasya’da yaşanan sürgün öncesi olaylar ve halkların direnişi irdeleniyor. Bazı Rus, İngiliz ve Osmanlı belgelerine yansıyan, söz konusu dönemde bölgeyi ziyaret eden bazı seyyahların günlüklerinde de işlenen zulümler ele alınıyor.
Kafkasyalı göçmenler bulabildikleri küçük gemi ve sandallarla, çok zor şartlarda yolculuklarını tamamlayarak Karadeniz kıyılarına çıkabildiler. Peki, onlar karaya çıktıkları coğrafyada nelerle karşılaştılar? Nerelere yerleştirildiler? Yerel halkın onlara bakışı ne oldu vb. sorulara cevaplar aranıyor. Göçmenlerin özellikle Adapazarı, Akyazı’ya bağlı Alaağaç, Kuzuluk ve Yongalık ile Hendek’e bağlı Beylice (Nüfren)’de iskânları ikinci bölümde işlenen konular arasında.
Üçüncü bölüm ise kendi içinde farklı sürgün hikâyeleri barındıran Kafkas halklarından Kalsba sülalesinden “Peşkuzoğulları” ve onlarla aynı dönemde yaşamış “Sarı Habiç”, “Hacımef kızı Mükerrem”, “Hamit kızı Pakize”, “Cemal bey”, “Müfhüppa Yusuf” ve “Hacımaf Bey” ailelerine ayrılmış. Sözlü ve yazılı kaynaklara ait bulgular ışığında soyağaçları çıkarılmış. Aile fertlerinin dilinden sürgün, Türkiye’de iskânları ve yaşam hikâyeleri dile getirilerek, soyağaçları ortaya konulmuş.
Bu özelliği itibariyle aynı zamanda bir yerel tarih çalışması olarak dikkat çeken çalışma, Akyazı Belediye Başkanı Bilal Soykan, Adapazarı Belediye Başkanı Mutlu Işıksu ve Yardımcısı Fatih Çelikel tarafından okuyucuyla buluşması için desteklenmiş. Okuyucuların www.degisimkitap.com internet adresi üzerinden siparişle ya da PTT Sokakta bulunan Değişim Yayınlarından temin edebilecekleri Kalsbaların İzinde” kitabının şehir tarihi adına faydalı bir eser olmasını temenni ederiz.
YUSUF ERTUĞRUL ERDEM:
1968 yılında Sakarya Akyazı’da doğdu. Lisans eğitimini Anadolu Üniversitesi İktisat Fakültesi Kamu Yönetimi Bölümü’nde tamamladı. 1988 yılında başladığı Belediyecilik serüvenine Adapazarı Belediyesi ve Sakarya Büyükşehir Belediyesi’nin değişik birimlerinde farklı pozisyonlarda devam etmektedir. 1993-2000 yılları arasında SAÜ Fen-Edebiyat Fakültesi’nde çalıştı. Halen SBB Kültür ve Sosyal İşler Dairesi Başkanlığı’nda Şube Müdürüdür.
Bem-Bir-Sen Şube Sekreteri (2000-2003), Adapazarı-Delft (Hollanda) Kardeş Şehir Derneği Den.Kur.Üyesi (2001-2003), Adapazarı Sosyal Çalışmalar Derneği Başkanı (2007-2010), Sakarya Kentlerarası Kültürel Diyalog Derneği Den.Kur.Üyesi (2004-2008), Ribat Eğitim Vakfı GİK Üyesi (2015-2018)-Adapazarı Şubesi Sekreteri (1995-2019), Sakarya Turizm Platformu Yön.Kur.Üyesi-Denetim Kurulu Başkanı (2010-2017), Sakarya İlme Hizmet Kur’an Kursu Der. Yön.Kur.Üyesi (2016-2019) ve Murabıt Eğitim Vakfı Kurucu Mütevelli Heyeti Üyesi (2019) olarak sivil toplum kuruluşlarında farklı görevler aldı.
Sportif olarak; Adapazarı Merkez Belediyespor Kulübü Başkanı (2006-2009), Türkiye Atletizm Federasyonu Yön.Kur.Üyesi (2015-2016)-Disiplin Kurulu Üyesi (2016-2021), Sakarya B.şehir Belediye Basketbol Spor Kulübü Yön.Kur.Üyesi (2014-2017) ve Sakarya Büyükşehir Belediye Spor Kulübü’nde (2010-2019) Kulüp Sekreterliği görevlerinde bulundu.
2003-2019 yılları arasında Adabülteni Dergisi Genel Yayın Yönetmenliği ve köşe yazarlığı ile kültür-sanat ve dini yayınlar alanında değerli birçok yazarın kitaplarına editör olarak katkı sundu.
Erdem, evli ve bir çocuk babasıdır.
